Nội lực là đây: nước cờ thoát hiểm

Dưới đây là lá thư của nhà báo Bùi Tín (hiện sống tại Paris, Pháp) gửi các đại biểu dự Đại hội 9 của Đảng Cộng Sản Việt Nam sẽ khai mạc vào ngày 19-4-2001 tại Hà Nội.

Thư gửi các đại biểu dự Đại hội 9

Đảng Cộng Sản Việt Nam hiện là đảng duy nhất lãnh đạo đất nước. Nghị quyết Đại hội 9 sắp đến có tác dụng rất quan trọng đối với vận mệnh của đất nước, đối với cuộc sống của đồng bào trong một thời gian lâu dài.
Bản báo cáo chính trị được công bố hơn nữa năm nay đã được đại hội đảng các cấp thảo luận, góp ý và đã được Hội nghị trung ương thứ 11 lần 1 (tháng 12-2000) và lần 2 (tháng 3-2001) thông qua một lần cuối trước khi trình Đại hội.
Điều đáng chú ý là bản báo cáo gọi là "đã được sửa chữa, bổ sung sau khi tiếp nhận những ý kiến phong phú của đại hội các cấp, của các nhân sĩ, trí thức ngoài đảng và của đồng bào cả nước cũng như đồng bào ở hải ngoại"... đã không khác gì bản dự thảo đầu tiên.
Tất cả những kiến nghị, đề xuất, góp ý quý báu, có ý nghĩa, xuất phát từ tâm huyết, trí tuệ của một số đảng viên lão thành, cán bộ cấp cao từng là bộ trưởng, thứ trưởng, nguyên ủy viên trung ương đảng đã về hưu, một số tướng lãnh, sĩ quan, cựu chiến binh, nhiều nhân sĩ, viện sĩ, giáo sư, trí thức... có lòng với dân tộc và đất nước đều đã bị cố tình bỏ qua, coi như không hề có.
Đó là những chính kiến và lập luận bác bỏ thái độ giáo điều, bảo thủ, ngụy biện rất sai lầm và nguy hiểm chứa đựng trong bản dự thảo đầu tiên. Đó là thái độ sáng suốt và dũng cảm đề xuất cách đề cập mới, mạnh bạo đổi mới cả về kinh tế và chính trị, chủ động thực hiện dân chủ hóa cuộc sống chính trị của đất nước, chủ động thực hiện tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tôn giáo... được ghi nhận trong Hiến pháp, tôn trọng đầy đủ các quyền công dân trong một xã hội dân chủ, xây dựng một nhà nước pháp quyền nghiêm minh. Đó là những chủ trương đã được cân nhắc chín chắn nhằm đưa đất nước hội nhập thật sự vào thế giới hiện đại với những giá trị phổ cập của loài người là: dân chủ, bình đẳng, hợp tác, bảo vệ môi trường, chống độc đoán và bất công. Đó là những ý kiến tha thiết với một nền văn hóa chính trị tiên tiến, tôn trọng vị trí cao nhất của người công dân bình thường trong xã hội, lấy lá phiếu tự do của cử tri làm trọng tài để phán quyết các đường lối, chính sách và chọn lựa người cầm quyền, thực hiện bầu cử tự do như ở phần lớn các nước trên thế giới, như hầu hết các nước châu Á hiện nay...
Có thể nói hàng loạt ý kiến mới mẻ, nảy sinh từ tấm lòng và trí tuệ Việt Nam ấy là một tổng hợp của tư duy mới, tạo nên một quyết sách mới, mở ra con đường sáng sủa tiến tới tương lai cho dân tộc và đất nước. Đó cũng là những giải pháp tình thế đưa đất nước vào thời kỳ phát triển hài hòa với tốc độ cao, có khả năng rút ngắn dần khoảng cách với các nước láng giềng đã bỏ ta quá xa về mức độ phát triển kinh tế và chính trị, là con đường xóa bỏ mối nhục nghèo nàn, chậm tiến, khắc phục có hiệu quả quốc nạn tham nhũng tệ hại...
Thưa các vị đại biểu,
Nhóm lãnh đạo độc đoán của đảng cộng sản huy động một số quan chức trong bộ máy an ninh và tư tưởng ra sức vu cáo những người có chính kiến sáng suốt và mới mẻ trên đây là ăn phái bả của đế quốc, thực dân và phán động, họ lu loa rằng những kiến nghị ấy "nhằm phá hoại sự nghiệp đổi mới, đưa đất nước vào cảnh hỗn loạn, mất ổn định".
Chắc các vị đã biết câu châm ngôn: người ta có thể lừa dối số đông trong một thời gian ngắn, hoặc lừa dối một số ít người trong một thời gian dài, nhưng không thể lừa dối mãi cả một xã hội.
Trong hơn 15 năm mở cửa và đổi mới, được hiểu biết vô vàn sự thật, xã hội ta đã có biết bao đổi thay trong nhận thức và lối sống. Đúng, sai; lợi, hại; công và tội; sự thật và dối trá; khôn ngoan và dại dột; cái tốt và cái xấu; đường đi dẫn đến tương lai tươi sáng và lối đi nguy hiểm dẫn đến bế tắc hiểm nghèo, mỗi người Việt Nam tự mình đã có thể có câu trả lời đúng đắn của chính mình đối với từng sự việc và con người. Không thể mù quáng, a dua, theo đuôi, từ bỏ quyền suy nghĩ, quyền nhận định của chính mình được.
Nhóm lãnh đạo của đảng rất e ngại một cuộc thảo luận dân chủ ở đại hội này. Họ vẫn giữ nề nếp rất cũ của một đảng độc đoán. Trong khi điều lệ đảng ghi rõ: đại hội đảng là cơ quan quyền lực cao nhất của đảng, giữa các kỳ đại hội, ban chấp hành trung ương là cơ quan quyền lực cao nhất thì trong thực tế nhóm lãnh đạo luôn tự coi là có quyền lực cao nhất để áp đặt mọi đường lối, chính sách cho bộ chính trị, cho ban chấp hành trung ương và cho cả đại hội đảng. Trên thực tế, nhóm lãnh đạo luôn là thế lực có quyền hành tuyệt đối, bộ chính trị luôn tự cho là cao hơn ban chấp hành trung ương và ban chấp hành trung ương lại cao hơn đại hội. Do không có thảo luận dân chủ, không có tranh luận nên chưa bao giờ trung ương dám sữa đổi hẳn dự thảo của bộ chính trị và cũng chưa bao giờ đại hội đảng bác bỏ hay uốn nắn, sữa chữa các văn kiện do ban chấp hành trung ương đưa ra. Việc đề cử, bầu cử vào các cấp ủy cũng vậy, tất cả đều do một nhóm người lựa chọn rồi áp đặt, bắt buộc các đại biểu phải theo. Một nhóm người lãnh đạo quen nếp sống như thế, tự cho là mình hiểu hết, biết hết, sáng suốt nhất, cho nên đường lối chính sách cứ việc sai lầm nối tiếp, việc lựa chọn nhân sự cũng chỉ là theo cảm tính và cảm tình, cũng không sao chọn được người giởi, người tài... là lẽ đương nhiên. Thảm họa của đất nước bắt nguồn từ đó.

Thưa các vị đại biểu Đại hội 9,
Trước tình hình đầy khó khăn hiện nay, vì lợi ích của nhân dân và đất nước, tôi tha thiết cầu mong các vị hãy tự khẳng định vai trò đại biểu của mình, quyền tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do lựa chọn của mình. Hãy vì quyền lợi của nhân dân và đất nước mà phát biểu ngay thật chính kiến của mình, không vì quyền lợi riêng tư của phe đảng, của cá nhân. Mỗi vị xin hãy theo gương người xưa như Chu Văn An, Ngô Thời Nhậm, như Cao Bá Quát, Nguyễn Trường Tộ... sáng ngời nhân cách của kẻ sĩ, lẫm liệt và hùng tráng, can ngăn sai lầm, hiến kế dựng nước, loại mọi gian thần, bênh vực người trung trực dù cho bị họa riêng cũng không sờn lòng chùn bước. Mong quý vị hãy làm sống lại nhân cách tuyệt vời của kẻ sĩ Thăng Long, của các chí sĩ Bắc Hà, để Đại hội 9 có thể có những quyết định sáng suốt, thức thời, nêu cao lá cờ của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, đưa đất nước vào công cuộc dân chủ hóa, làm dấy lên khí thế cách mạng của toàn dân, hòa nhập hắn với thế giới tiến bộ.
Tôi xa đất nước đã hơn 10 năm. Từ hồi ấy tôi đã kiến nghị với đảng hãy mạnh dạn dân chủ hóa đất nước, trả lại quyền tự do cho mọi công dân, thực hiện tự do tư tưởng, tự do ngôn luận và báo chí, công nhận quyền tư hữu và tự do cạnh tranh, hòa giải và hòa hợp dân tộc, mạnh dạn hội nhập với thế giới... Đất nước đã mất thêm 10 năm mà các yêu cầu cấp thiết ấy vẫn còn xa vời.
Mặc dầu tôi bị những người lãnh đạo lên án, bị cơ quan tuyên huấn và an ninh trong nước vu cáo, tôi không hề từ bỏ công việc của tôi là đấu tranh đòi lại quyền tự do cho xã hội, tiếp âm và tăng âm những tiếng nói sáng suốt dũng cảm của các nhà đối lập ở trong nước. Lương tâm tôi luôn yên ổn vì tôi hiểu việc tôi làm là đúng đắn, cần thiết, nhằm đền ơn đáp nghĩa biết bao anh hùng liệt sĩ và đồng bào đã hy sinh vì đất nước trong mấy chục năm qua; tôi luôn nghĩ đến tương lai của thế hệ trẻ, các em xứng đáng với cuộc sống tốt đẹp hơn hiện nay rất nhiều. Tôi đã 75 tuổi, không có một tham vọng nào khác hơn là được cùng đồng bào giành lại quyền sống tự do để mọi người có những quyền dân chủ như các nước khác.
Tôi hiểu rõ rằng nếu toàn xã hội ta được quyền thảo luận dân chủ và tự do lựa chọn con đường chính trị thì chắc chắn đường lối bảo thủ, giáo điều, đổi mới nữa vời, còn mang nặng những di sản sai lầm của quá khứ sẽ bị bác bỏ và nhân dân ta mà tuyệt đại đa số là công dân trẻ dưới 38 tuổi (tuổi thường được coi là còn trong tuổi thanh niên) sẽ dứt khoát chọn con đường dân chủ hóa và hòa nhập với thế giới hiện tại, con đường của trí tuệ, của lương tâm, của phát triển, phồn vinh và hạnh phúc.
Trách nhiệm nặng nề và cũng là thử thách lịch sử của các vị là có tận dụng thời cơ của Đại hội 9 để thảo luận sôi nổi về sự lựa chọn nói trên hay không? Nhân dân mong rằng các vị sẽ mạnh dạn từ bỏ vai trò mờ nhạt chỉ để vỗ tay và gật đầu trong các đại hội trước.
Tôi đã tìm hiểu kỹ và thăm dò các giới chính trị quốc tế, chỉ cần Đại hội 9 phát đi tín hiệu của một sự đổi mới toàn diện, sâu sắc và chân thực, dứt bỏ đường lối đã lỗi thời thì sự ủng hộ quốc tế và sự yểm trợ của đồng bào ta ở nước ngoài sẽ tăng ngay gấp bội phần về cả tinh thần và vật chất, về tài chính, đầu tư, kiến thức...
Bước vào thềm Đại hội 9, xin mỗi vị hãy nghĩ kỹ về trách nhiệm của bản thân đối với sự tồn vong, sự suy đồi hay hưng thịnh của đất nước đang đứng giữa thời điểm hiểm nghèo hiện nay.

   Nay kính thư.
Paris, ngày 4-4-2001
      Bùi Tín